Przygotuj się na żywioł !
Kiedy zaczyna się poród nie ma już czasu na przygotowania. Akcja porodowa to żywioł a dla nas liczy się tylko to, aby dziecko przyszło na świat zdrowe. Kiedy pojawiają się komplikacje czasami liczą się sekundy. Dlatego to bardzo ważne, aby przygotować się do tego znacznie wcześniej. Niezmiernie ważne jest, aby poznać swoje prawa. Dzięki temu możemy w pełni świadomie przeżyć poród i zminimalizować ryzyko ewentualnych powikłań. Jeśli jesteś świadomy swoich praw masz większą wiedzę dzięki temu możesz reagować i wpływać na zachowanie personelu szpitala. Przygotowują plan porodu w oczach personelu jesteś świadomą matką i pokazujesz, że znasz przysługujące Ci prawa. Osoba świadoma swoich praw jest traktowana z należnym jej szacunkiem. Taką osobą nie da się manipulować, ponieważ zna przysługujące jej prawa gwarantowane przez odpowiednie przepisy.
Nikt nie wmówi Ci, że to co oferuje szpital to jedyna słuszna droga i trzeba nią podążać.
Nie musisz podpisywać każdego dokumentu, który lekarz podsuwa Ci do podpisu. Ponadto nie musisz godzić się na wszystko co szpital przyjmuje jako utartą praktykę postępowania. Kiedy poród przebiega prawidłowo wystarczy poddać się jego rytmowi. Czasami zdarzają się jednak sytuacje, kiedy liczy się natychmiastowa reakcja a często sekundy decydują o dalszym losie dziecka.
Aby uniknąć błędów
Nasza kancelaria specjalizuje się w sprawach odszkodowawczych w tym w sprawach tzw. błędów medycznych. Są to sprawy bardzo trudne emocjonalnie, bo dotyczą sytuacji, kiedy pokrzywdzone jest nowo narodzone dziecko. Pisząc ten artykuł chciałbym, aby żaden rodzic nie musiał nigdy przechodzić przez taką sytuację i nie musiał walczyć w sądzie o odszkodowanie. Wiele błędów powstaje na skutek rutyny oraz spóźnionych reakcji personelu medycznego. Poród jest trudny nie tylko pod względem fizycznym, ale i psychicznym. Szczególnie młodzi i niedoświadczeni rodzice działają w stanie lekkiego szoku i euforii.
Pisząc niniejszy artykuł wierzę, że znajomość praw przysługujących kobietom w trakcie ciąży może przyczynić się do zmniejszenia liczby błędów w przyszłości.
Kiedy na świat miało przyjść moje pierwsze dziecko nie miałem pojęcia o tym jakie prawa przysługują rodzicom. Było tak wiele innych rzeczy do zrobienia, a sam poród był całkowitym zaskoczeniem. Mimo kompletnego nieprzygotowania poród przebiegł pomyślnie. Niestety w mojej praktyce prawniczej spotykam rodziców, którzy nie mieli takiego szczęścia. W polskich szpitalach wciąż dochodzi do nieprawidłowości i błędów. Moim celem nie jest krytyka lekarzy czy położonych. Osobiście miałem okazję poznać wiele osób oddanych tej pracy i świadczących usługi na najwyższym poziomie, osób, które traktują swoją pracę jak misję i robią to naprawdę dobrze.
Czasami jednak rutyna, złe procedury, system czy np. zmęczenie prowadzą do zaniedbania, które może zakończyć się tragedią.
Znajomość prawa może zapobiec powstaniu takiego błędu. Prawa kobiet w ciąży stworzono właśnie po to, aby kobieta mogła decydować o wielu kwestiach związanych z porodem.
Świadomość przysługujących nam praw pozwala uniknąć wielu stresujących sytuacji w trakcie porodu. Prawo gwarantuje Ci możliwość podejmowania samodzielnie decyzji dotyczących Twojego dziecka i Twojego ciała.
Zgodnie z polskim prawem możesz rodzić w zgodzie z własnymi potrzebami.
To często zapominany aspekt. Polskie prawo daje Ci możliwość wyrażania swoich potrzeb w czasie porodu a personel jest obowiązany to uszanować. Na co możesz się powoływać? Podstawowym dokumentem, który reguluje Twoje prawa w czasie ciąży, porodu czy połogu to Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz. U. poz. 1756). Rozporządzenie to obowiązuje od 01 stycznia 2019 r.
Akt w sposób kompleksowy obejmuje organizację opieki sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu oraz nad noworodkiem. Standard obowiązuje we wszystkich podmiotach wykonujących działalność leczniczą udzielających świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki okołoporodowej.
Kiedy rozmawiam z rodzicami na temat porodu często zaskakuje mnie ich brak wiedzy na temat praw jakie przysługują im w szpitalu. Najczęściej rodzice nie wiedzą nawet czy wolno im odmówić jakiejś czynności. Nie wiedzą, czy wolno im nie zgodzić się na przyjęcie szczepionki. W większości przypadków podpisują wszelkie oświadczenia bez wdawania się w szczegóły. Zakładają, że wszystko jest przecież dla ich dobra i dal dobra dziecka.
Z reguły tak jest i tak być powinno, ale praktyka pokazuje, że nie wszystkie szpitalne procedury stworzono wyłącznie z myślą o dobru pacjenta. Dla przykładu czy sztuczne wywoływanie porodu w prywatnych placówkach jest tak naprawdę robione z myślą o pacjencie czy też może raczej z myślą o zwolnieniu łózka dla kolejnej rodzącej.
Co to jest plan porodu?
Jest to dokument, w którym opisujesz Twoją wizję porodu. Prawo do przygotowania planu porodu wynika z Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz. U. poz. 1756).
Uwzględniasz w nim wszystko to co jest dla Ciebie ważne. Twoją zgodę lub brak zgody na stosowanie konkretnych czynności dotyczących Twojego ciała lub dziecka. Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy z tego, że nie musi wyrażać zgody na wszystkie standardowe zabiegi czy procedury stosowane w szpitalu. Plan porodu to dokument wiążący, co oznacza, że musi być przestrzegany poza sytuacjami, w których w grę wchodzić będą przeciwwskazania medyczne lub komplikacje. Gdyby złożyło się tak, że z jakiegoś powodu nie mogą być zrealizowane Twoje oczekiwania personel ma obowiązek natychmiast Cię o tym poinformować.
Możesz określić w nim np. twoja preferowaną pozycje podczas narodzin dziecka albo to czy planujesz skorzystać ze znieczulenia,. Plan porodu może zawierać a także szczegóły dotycząc dziecka po narodzinach. Dla przykładu możesz napisać, że nie wyrażasz zgody na dokarmianie dziecka mlekiem modyfikowanym. Warto wówczas zaznaczyć, że żądasz w takim wypadku, aby personel umożliwił Ci jak najszybsze karmienie piersią. Warto tam zawrzeć ważne informacje dotyczące rodzącej, jeżeli np. panicznie boi się igieł, warto też wspomnieć o alergiach na leki, czy innych przewlekłych chorobach.
Plan opieki przedporodowej i plan porodu są dołączany do indywidualnej zewnętrznej dokumentacji medycznej ciężarnej. Plan porodu to przywilej a nie obowiązek.
Plan porodu jest pismem, w którym możesz określić najważniejsze dla Ciebie aspekty związane z porodem. Przed porodem wybierasz położną, która będzie Cię odwiedzać w domu, po wyjściu ze szpitala z dzieckiem. To dobry moment, aby omówić z położną plan porodu. Jej doświadczenie i wiedza mogą okazać się pod tym względem nieocenione.
Przykłady Twoich oczekiwań, które możesz rozważyć
Przykładowe oczekiwania wobec miejsca/warunków porodu
– Chcę, aby poród odbywał się w sali pojedynczej.
– Zależy mi, by w sali znajdował się prysznic lub wanna.
– Chciałabym, by w sali była toaleta.
– chcę słuchać wybranej przeze mnie muzyki;
-chcę, aby podczas porodu było cicho i spokojnie;
– Chciałabym, aby w sali porodowej było stłumione, przygaszone światło;
– Chcę nagrać poród;
Przykładowe oczekiwania co do osób bliskich podczas porodu:
– Chcę rodzić z bliską mi osobą np. mężem;
– Będę rodzić sama.
– Chcę, aby osoba towarzysząca była ze mną przy wszystkich/wybranych przeze mnie zabiegach.
– Zależy mi, aby personel szpitala udzielał osobie towarzyszącej wszelkich informacji na bieżąco;
– Nie wyrażam zgody na obecność praktykantów, studentów/tek położnictwa i medycyny.
– Chcę, aby na sali była tylko położna
-Nie życzę sobie obecności lekarza na Sali porodowej, chyba, że będzie to konieczne z uwagi na zagrożenie zdrowia i życia.
Przykładowe oczekiwania dotyczące przygotowania do porodu:
– Nie wyrażam zgodny na następujące zabiegi przygotowujące do porodu (lewatywa, golenie krocza), chyba że o nie poproszę.
– Proszę, aby przy przyjęciu do porodu wykonano mi lewatywę.
– Nie wyrażam zgody na założenie wenflonu, chyba że zajdzie konieczność podania mi leków dożylnie.
– Wyrażam zgodę na założenie wenflonu przy przyjęciu do szpitala.
Przykładowe oczekiwania dotyczące porodu:
– Zależy mi na pełnej i bieżącej informacji o postępie porodu.
– Zależy mi by mój poród był naturalny, bez zbędnych zabiegów
-Nie wyrażam zgody na podanie oksytocyny, przebicie pęcherza płodowego, chyba, że sytuacja medyczna będzie tego wymagała, w tej sytuacji chciałabym by dokładnie mi wszystko wytłumaczono.
– Proszę pytać mnie o zgodę na wszystkie badania i zabiegi podczas porodu:
– Zależy mi, by wszystkie proponowane interwencie medyczne wymagały mojej zgody poprzedzonej wnikliwym i wyczerpującym wyjaśnieniem personelu medycznego.
– Zależy mi by ograniczyć liczbę badań dopochwowych i aby w miarę możliwości odbywały się one w dogodnej dla mnie pozycji.
– Proszę pozwolić mi na swobodne wydawanie dźwięków i/lub krzyku podczas porodu.
– Chciałabym móc złagodzić głód w trakcie porodu.
– Chciałabym pić w trakcie porodu.
– Nie wyrażam zgody na masaż szyjki macicy i wyciskanie dziecka z brzucha – „chwyt Kristellera”.
Przykładowe oczekiwania co do pierwszego okresu porodu:
– Chciałabym mieć swobodę poruszanie się w pierwszym okresie porodu.
– Chciałabym mieć możliwość korzystania z wanny/prysznica.
– Chciałabym mieć możliwość korzystania ze sprzętów takich, jak drabinka, materac, worek sako.
– Jeżeli zaistnieje konieczność podania mi kroplówki lub monitorowania stanu dziecka, chciałabym zachować możliwość poruszania się i przyjmowania dowolnej pozycji.
Przykładowe oczekiwania co do drugiego okres porodu:
– Chciałabym mieć możliwość wyboru pozycji w drugim okresie porodu.
– W drugim okresie porodu chciałabym przeć zgodnie z tym, jak podpowiada mi instynkt, przeć spontanicznie.
– Chciałabym mieć możliwość urodzenia dziecka na podłodze, na materacu lub skorzystać ze stołka porodowego.
– Chciałabym urodzić na fotelu porodowym.
– Proszę o przygaszenie świateł i wyciszenie w chwili, gdy dziecko będzie wychodzić na świat.
– Zależy mi, aby w trakcie rodzenia się dziecka obecny był tylko niezbędny personel oraz osoba towarzysząca;
Przykładowe oczekiwania co do łagodzenie bólu porodowego
– Proszę nie podawać mi farmakologicznych środków przeciwbólowych, chyba, że o to wyraźnie poproszę;
– Nie wyrażam zgody na podawanie mi leków wpływających na moją świadomość;
– Chciałabym móc skorzystać ze znieczulenia zewnątrzoponowego.
– Nie chcę znieczulenia zewnątrzoponowego.
– Chciałabym móc korzystać z niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu, takich jak masaż przez osobę towarzyszącą, prysznic, imersja wodna.
– Nie wyrażam zgody na podanie dolarganu oraz innych środków zmieniających świadomość.
– W przypadku prośby o złagodzenie bólu, prosiłabym o zaproponowanie mi w pierwszej kolejności naturalnych metod łagodzenia bólu porodowego.
Przykładowe oczekiwania co do nacięcie/ochrona krocza
– Wolę uniknąć nacięcia krocza.
– Wyrażam zgodę na nacięcie krocza.
– Chciałabym, aby położna starała się ochronić moje krocze poprzez okłady i poinstruowanie mnie w czasie parcia.
– Proszę o miejscowe znieczulenie przy zszywaniu krocza.
Przykładowe oczekiwania co do wywołania/stymulacji porodu
Wolę uniknąć wywoływania porodu (w tym przebijania pęcherza płodowego) chyba że będzie to konieczne z przyczyn medycznych; Wymaga to mojej zgody;
– Zanim zostanie podana mi oksytocyna lub zostanie przebity pęcherz płodowy, chcę w pierwszej kolejności skorzystać z naturalnych sposobów stymulowania porodu, takich jak ruch czy masaż brodawek sutkowych.
– Jeśli wywołanie porodu będzie konieczne z medycznego punktu widzenia chcę, aby najpierw użyć żelu z prostaglandyną, przed zastosowaniem oksytocyny.
Przykładowe oczekiwania co do cesarskiego cięcia
– Chcę niknąć cesarskiego cięcia.
– Jeśli cesarskie cięcie będzie konieczne, chciałabym zostać o wszystkim dokładnie poinformowana.
– Chcę, aby osoba towarzysząca mogła być obecna podczas operacji.
– Chcę mieć możliwość jak najszybszego pierwszego kontaktu z dzieckiem, jeśli stan zdrowia dziecka będzie na to pozwalał.
– Jeśli będzie to możliwe, chcę, aby dziecko przekazać osobie towarzyszącej od razu po porodzie.
– Jeśli będzie to możliwe, chciałabym nakarmić dziecko jak najszybciej po porodzie.
Przykładowe oczekiwania po porodzie
– Zależy mi, by towarzysząca mi osoba mogła przeciąć pępowinę.
– Zależy mi, by pępowina została przecięta dopiero wtedy, gdy przestanie tętnić.
– Chciałabym, aby moje dziecko było u mnie na brzuchu w kontakcie „skóra do skóry” tak długo, jak będziemy tego potrzebowali.
– Chciałabym nakarmić moje dziecko piersią jeszcze na sali porodowej.
– Chciałabym, aby moje dziecko zostało owinięte w pieluszki, które przyniosłam z domu.
– Chciałabym, aby moje dziecko zostało ubrane w rzeczy, które przyniosłam z domu.
– Zależy mi na tym, aby dziecko po porodzie zostało tylko osuszone i okryte pieluszkami.
– Nie wyrażam zgody fotografowanie mojego dziecka podczas ważenia, w szczególności z użyciem lampy błyskowej.
– Proszę zważyć i zmierzyć moje dziecko dopiero po zakończeniu pierwszego kontaktu skóra do skóry.
– Chciałabym trzymać moje dziecko na rękach podczas rodzenia łożyska i w trakcie ewentualnych innych zabiegów.
– Proszę wykonać wstępną ocenę stanu noworodka na podstawie skali Apgar podczas kontaktu „skóra do skóry”, gdy dziecko będzie leżało na moim brzuchu.
– Proszę, aby pełne badanie lekarskie zrobić w późniejszym czasie, po zakończeniu pierwszego kontaktu, jeśli nie będzie przeciwwskazań medycznych.
Przykładowe oczekiwania podczas trzeciego okresu porodu
– przed podaniem leków naskurczowych, chcę próbować urodzić łożysko samodzielnie.
– nie zgadzam się na podanie środków naskurczowych w 3. okresie porodu.
– Oczekuję przystawienia dziecka do piersi przed urodzeniem łożysko.
Przykładowe oczekiwania na oddziale położniczym
– Chcę, aby dziecko było cały czas ze mną w pokoju.
– W momencie, gdy odzyskam siły, chcę, aby dziecko było cały czas ze mną w pokoju.
– chcę, aby dziecko było ze mną w pokoju w ciągu dnia, a w nocy na sali noworodkowej.
– chcę otrzymać wyraźne instrukcje jak mam przewijać i kąpać dziecko.
– życzę sobie, aby kąpiel dziecka i inne czynności pielęgnacyjne oraz ew. badania i zabiegi odbywały się w obecności mojej lub ojca dziecka.
– O ile stan zdrowia będzie na to pozwalał chcę wrócić do domu najszybciej jak to jest możliwe.
Przykładowe oczekiwania co karmienie noworodka
– chcę karmić dziecko piersią.
– Nie wyrażam zgody, by moje dziecko było dokarmiane, chyba, że będą wyraźne medyczne wskazania.
– Proszę nie dokarmiać/nie dopajać dziecka bez mojej zgody;
– Chciałabym skorzystać z porady konsultanta laktacyjnego.
– Nie wyrażam zgody na podawanie dziecku smoczka;
Przykładowe oczekiwania co do szczepienia
– Nie wyrażam zgody na szczepienie dziecka w pierwszej dobie.
– Zgadzam się na szczepienie dziecka.
– Proszę, aby szczepienie dziecka odbyło się w obecności mojej lub ojca dziecka.
Ważne informacje dodatkowe (przykłady):
– Mam krew Rh -.
– Mam cukrzycę.
– Mam problemy ze słuchem.
– Mam kłopoty ze wzrokiem.
Itp.
Podsumowanie
Jak widzisz przysługuje Ci wiele praw i jest wiele tematów, które należy rozważyć. Zachęcam Cię do przygotowania takiego planu, ponieważ pozwoli Ci zaoszczędzić wiele stresu a także rozwiąże 80 % problemów, które mogą wydarzyć się w czasie porodu. Powinnaś dopilnować, aby dokument ten wręczyć położnej przed porodem. Najlepiej mieć kilka egzemplarzy. Personel ma obowiązek się z nim zapoznać.
W przypadku, gdyby tak nie było, aby ułatwić Ci dochodzenie roszczeń dopilnuj, aby personel potwierdził przyjęcie dokumentu np. poprzez podpis i datę jego złożenia do dokumentacji medycznej.
Możesz skorzystać z gotowych formularzy planu porodu, które znajdziesz pod tymi linkami:
https://static-tysiac-dni-prod.s3.eu-west-1.amazonaws.com/s3fs-public/PLAN%20PORODU%20wzo%CC%81r.pdf
https://mamotoja.pl/work/privatefiles/sources/2020/07/13/1411
W kolejnych częściach będę omawiać na co się godzić a na co nie i jakie mogą być tego konsekwencje.
