Klientka rozwiodła się z mężem, który ponosi wyłączną winę za rozkład pożycia małżeńskiego. Przez wiele lat znęcał się nad nią i dzieckiem. Sąd rozwodowy nie orzekł o eksmisji. Mężczyzna pomimo wyroku karnego, nadal znęca się nad rodziną – nadużywa alkohol i jest bardzo agresywny, a życie z takim człowiekiem pod jednym dachem jest koszmarem.
Co można zrobić w takim przypadku? Czy prawo chroni pokrzywdzonych przed agresorem, który na dodatek ma tytuł do mieszkania?
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
W takiej sytuacji z pomocą przychodzi ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 180, poz. 1493) ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Ustawa definiuje zjawisko przemocy w rodzinie, nakazuje mu przeciwdziałać, określa sposób postępowania ze sprawcą przemocy i osobą doznającą przemocy.
Ustawa reguluje sytuację prawną członka rodziny, które to pojęcie odnosi się do osoby najbliższej w rozumieniu Kodeksu karnego a także inną osobę wspólnie zamieszkującą lub gospodarującą;
Zgodnie z tą definicją ustawa dotyczy przemocy stosowanej wobec:
- małżonka,
- wstępnego –rodzice, dziadkowie, pradziadkowie; krewnymi są osoby mające wspólnego przodka; zstępnego – krewny w linii prostej, dzieci, wnuki, prawnuki;
- rodzeństwo – osoby mające przynajmniej jednego wspólnego rodzica;
- powinowatego w tej samej linii lub stopniu – powinowatym jest krewny współmałżonka tzn.: rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, dzieci, wnuki, prawnuki oraz rodzeństwo; powinowactwo nie ustaje w przypadku rozwodu; osoby ze wskazanego kręgu zawsze więc pozostaną osobami najbliższymi w znaczeniu art. 115 § 11 KK;
- osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek
- osoby pozostające we wspólnym pożyciu
Pojęcie przemocy w rodzinie
W art. 2 ust. 2 PrzemDomU sformułowano legalną definicję przemocy
w rodzinie, zgodnie z którą przez przemoc w rodzinie należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
W prowadzonej przez nas sprawie były małżonek przychodził do domu, kiedy chciał, w tym również w późnych godzinach nocnych. Wszczynał awantury a nawet zdarzyło mu się kopnąć byłą żonę. Upokarzał również naszą klientkę nazywając ją: debilem, głupkiem i innymi, o wiele bardziej wulgarnymi epitetami. Jego zachowanie było uporczywe i długotrwałe.
Wniosek o eksmisję na podstawie art. 11 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy rodzinie
Zgodnie z art. 11a ust. 1 PrzemDomU, jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania.
Nałożenie obowiązku opuszczenia mieszkania może mieć miejsce w przypadku stosowania przemocy w rodzinie. Jest to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członka lub członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Przemoc w rodzinie nie musi polegać na popełnieniu przestępstwa czy wykroczenia, chociaż w praktyce często zachowanie sprawcy wyczerpuje znamiona czynów zabronionych pod groźbą kary, zwłaszcza przestępstwa z art. 207 § 1 KK. Zachowanie polegające na stosowaniu przemocy w rodzinie musi czynić „szczególnie” (tzn., że coś wyróżnia się na tle innych podobnych zjawisk bądź zakres lub natężenie tego jest większe niż zwykle) „uciążliwym” wspólne zamieszkiwanie z innym członkiem rodziny. (…) to trudny do zniesienia, przykry, przeszkadzający swoją obecnością lub zachowaniem.
Co w sytuacji, gdy małżonek korzysta z mieszkania sporadycznie?
Czasami zdarzają się takie sytuacje, kiedy małżonek nie przebywa na stałe
w mieszkaniu, a jedynie przychodzi w niektóre dni i wszczyna awantury. Podobnie było w prowadzonej przez nas sprawie. Były mąż mieszka na stałe u rodziców, ale przychodził do wspólnego domu bez zapowiedzi i często po wpływem alkoholu.
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przewiduje tego typu sytuację. Taka okoliczność nie stoi na przeszkodzie, bowiem przepisy o eksmisji stosuje się również w sytuacji, gdy osoba stosująca przemoc w rodzinie, okresowo lub nieregularnie przebywa w mieszkaniu wspólnie z osobą dotkniętą przemocą
w rodzinie. Gdyby nie ten przepis, „awanturnik” bez problemu wygrałby sprawę
o eksmisję tłumacząc przed sądem, że on wyprowadził się z domu.
Zakaz zbliżania – czy małżonek może mieszkać w piwnicy?
We wniosku możemy również wnosić o zakaz zbliżania do posesji. Zetknąłem się kiedyś ze sprawą, kiedy małżonek dostał nakaz eksmisji, po czym wyprowadził się do piwnicy. Dalej przychodził i znęcał się nad małżonką, zaczepiał ją na klatce schodowej a wszystkim sąsiadom opowiadał, że „zła żona” wyrzuciła go do piwnicy.
Oprócz wniosku o eksmisję warto złożyć również wniosek zakazanie uczestnikowi zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia np. w promieniu 50 m od budynku;
A co, jeśli to jeśli pokrzywdzony musi uciekać z domu?
Często zdarza się, że to kobieta z uwagi na stosowaną przez członka rodziny przemoc musi dosłownie uciekać ze wspólnego mieszkania
i wyprowadzić się np. do rodziców czy też do centrum interwencji kryzysowej. Ustawa dopuszcza w takiej sytuacji złożenie wniosku o eksmisję przeciwko awanturnikowi, który zajmuje całe mieszkanie. Zgodnie z cytowanym przepisem, wniosek o eksmisję może być skuteczny również w sytuacji, gdy osoba dotknięta przemocą w rodzinie opuściła wspólnie zajmowane mieszkanie z powodu stosowania wobec niej przemocy.
Jak wygrać?
Jak to w sądzie, nie wystarczy tylko coś zarzucić – trzeba to jeszcze udowodnić. Dlatego przed złożeniem wniosku należy przygotować dowody na okoliczność stosowania przemocy która sprawia, że wspólne zamieszkiwanie jest szczególnie uciążliwe. Pomocne okażą się jak zawsze w sądzie zeznania świadków. Jest to dowód wciąż najbardziej pomocny w sądzie we wszelkich sprawach.
Ponadto warto jest nagrać zachowania agresora telefonem. Mogą to być również nagrania rozmów przez telefon. Wszelkiego rodzaju zdjęcia, notatki policyjne z interwencji (które Policja wyda na zlecenie sądu). W przypadku gdy dochodzi do przemocy fizycznej ważnym dowodem będzie również obdukcja lekarska, w której biegły opisze obrażenia i mechanizm ich powstania.
Nie stać mnie na prowadzenie sprawy – czy na pewno ?
Podczas gdy większość spraw cywilnych trzeba opłacić, wniosek o eksmisję na
podstawie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy jest wolny od opłaty. (art. 96 ust. 1
pkt 15 KSCU)
Warto walczyć stop przemocy. Ważne, aby nie poddawać się i nie godzić na przemoc. Każdy człowiek ma przyrodzoną godność osobistą i zasługuje na szacunek i dobre traktowanie. Wiele osób latami cierpi z powodu stosowanej przemocy i godzi się ze swoim losem.
Wygrana sprawa sprawi, że w domu na nowo zagości spokój i radość. Warto zrobić to
również dla dzieci, które zasługują na to, aby mieszkać w domu wolnym od przemocy.
WZÓR WNIOSKU DO POBRANIA
