W sprawie o unieważnienie umowy kredytu frankowego konsument może postarać się o zabezpieczenie powództwa. Jego uzyskanie powoduje, że kredytobiorca nie musi spłacać kredytu przez cały proces, a bank nie może wypowiedzieć umowy.
Poniższy artykuł przedstawia jak wygląda droga do zabezpieczenia i jakie korzyści odnosi kredytobiorca, który je uzyska.
Czym jest zabezpieczenie powództwa?
Regulacje dotyczące zabezpieczenia roszczeń otwiera art. 730 §1 Kodeksu postępowania cywilnego. Z jego treści wynika, że w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia.
Przepisy mówią nam, że udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.
Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje natomiast wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Oznacza to, że we wniosku o udzielenie zabezpieczenia należy zawrzeć taką argumentację, która doprowadzi sąd do przekonania, że roszczenie konsumenta jest przynajmniej prawdopodobne. Wykazanie interesu prawnego powinno natomiast polegać na przedstawieniu sądowi dlaczego roszczenie powinno być zabezpieczone i co może się wydarzyć, jeśli zabezpieczenia nie będzie.
Podstawy zabezpieczenia roszczeń kredytobiorcy
Przepisy przewidują, że sposoby zabezpieczenia różnią się w zależności od rodzaju roszczeń. W stosunku do roszczeń kredytobiorcy w sprawie o unieważnienie kredytu frankowego zastosowanie znajdą przepisy o zabezpieczeniu roszczeń niepieniężnych.
Jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych.
Treść cytowanego przepisu może wydawać się niejasna ale należy pamiętać o specyficznej konstrukcji roszczeń, jakie należy skierować w sprawie o unieważnienie kredytu. Z punktu widzenia konsumenta najważniejsze jest to, że sąd może unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników postępowania na czas trwania postępowania.
W pozwie inicjującym sprawę o unieważnienie umowy kredytu frankowego należy zawrzeć dwa najważniejsze roszczenia: o unieważnienie umowy w całości lub w części oraz o zapłatę.
Uwzględnienie pierwszego z roszczeń prowadzi do upadku umowy. To z kolei oznacza, że aktualne staje się również drugie roszczenie: konsument może domagać się od banku zwrotu wszystkich kwot, które uiścił w trakcie wykonywania nieważnej umowy. Sąd powinien zatem zasądzić od banku na rzecz kredytobiorcy zwrot wszystkich rat (zarówno w części kapitałowej, jak i odsetkowej) oraz poniesionych kosztów manipulacyjnych.
Przy takiej konstrukcji roszczeń zabezpieczenie polega na unormowaniu praw i obowiązków stron procesu. Polega ono na udzieleniu kredytobiorcy uprawnienia do zaprzestania spłacania kredytu oraz na zakazaniu bankowi wypowiadania umowy.
Treść postanowienia sądu o zabezpieczeniu
Sąd wyda postanowienie jeśli uzna, że roszczenie kredytobiorcy zostało uprawdopodobnione oraz że konsument posiada interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia.
Prawidłowo sformułowane postanowienie o zabezpieczeniu powinno mieć następującą treść: Sąd postanawia udzielić [imiona i nazwiska kredytobiorców] zabezpieczenia powództwa poprzez unormowanie praw i obowiązków stron na czas trwania postępowania przez:
- wstrzymanie obowiązku dokonywania przez [imiona i nazwiska kredytobiorców] spłat rat kredytu w wysokości i terminach określonych umową kredytu hipotecznego nr [numer i data zawarcia umowy kredytu] zawartej pomiędzy [imiona i nazwiska kredytobiorców] a [nazwa banku] – w okresie od dnia [określonego we wniosku lub od dnia wydania postanowienia o zabezpieczeniu] do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego w sprawie,
- zakazanie pozwanemu [nazwa banku] złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu hipotecznego nr [numer i data zawarcia umowy kredytu] zawartej pomiędzy [imiona i nazwiska kredytobiorców] a [nazwa banku] – w okresie od dnia wydania niniejszego postanowienia o zabezpieczeniu do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego w sprawie.
Konsekwencje udzielenia zabezpieczenia
Kredytobiorca, któremu sąd udzieli zabezpieczenia nie musi spłacać rat przez cały proces. Pozwala to na uwolnienie się – przynajmniej czasowo – od konieczności spłacania rat, szczególnie w okresach ich szybkiego wzrostu. Poza tym, kredytobiorca w trakcie procesu nie musi wielokrotnie rozszerzać powództwa w zakresie roszczenia o zapłatę. Suma rat kapitałowo-odsetkowych i kosztów manipulacyjnych, jaką konsument uiścił do dnia uzyskania zabezpieczenia nie zmienia się do końca procesu. To upraszcza i przyspiesza postępowanie sądowe.
Końcowo warto dodać, że sądy rozpoznają wnioski o zabezpieczenie z reguły nie później niż po trzech miesiącach od dnia złożenia pozwu o unieważnienie umowy.